Jak działały karty telefoniczne z lat 90. i jakie sekrety skrywały (film, 6m)

Czy bylibyście w stanie zrezygnować ze smartfona? Podejrzewam, że nie. Tymczasem jeszcze w latach dziewięćdziesiątych smartfonów nie tylko nie było, ale też dodzwonienie się w jakiejkolwiek sprawie wymagało stania w kolejce do jednej z rozmieszczonych tu i ówdzie budek telefonicznych. A i te nie wszędzie były dostępne. Rzeczywistość PRL-owska i post-PRL-owska była dość specyficzna i mocno ograniczona w kontekście do tego, co mamy obecnie. Ale są rzeczy, które z pewnością można wspominać z uśmiechem na ustach. I jedną z takich rzeczy była karta telefoniczna. Dziś zapomniany już relikt. Kiedyś nie tylko narzędzie przydatne, ale też wartościowe. Karta ta była bowiem odpowiedzią na zamieszanie, jakie wprowadziły pierwsze sprowadzone do Polski budki telefoniczne. Te trafiły nad Wisłę jeszcze w latach sześćdziesiątych. Do lat siedemdziesiątych umożliwiały wyłącznie rozmowy lokalne, w ramach jednego miasta, a za rozmowy płaciło się monetami, które były przekształcane w impulsy. Cena się zmieniała, ale po prostu nie było. W ramach jednego miasta, a za rozmowy płaciło się monetami, które były przekształcane w impulsy. Cena się zmieniała, ale powiedzmy, że złotówka dawała jeden impuls, a kiedy ten dobiegał końca, w słuchawce pojawiał się komunikat o konieczności wrzucenia kolejnej. Pojawiały się też automaty na żetony, które jednak nie zastąpiły tych na monety, ze względu na to, że regularnie trzeba było je opróżniać. Ich produkcja była niewystarczająco duża jak na potrzeby ludności. Dla władz dużym problemem były niestety częste włamania do automatów i wykradanie z nich pieniędzy. A to oznacza, że sprzęt dość drogi, regularnie ulegał awariom albo zwyczajnie nie działał. Wyobraźcie sobie zatem taką sytuację. Musicie pilnie zadzwonić do lekarza, udajecie się do budki i dopiero na miejscu okazuje się, że to się nie uda. Rozwiązaniem tego problemu na początku lat dziewięćdziesiątych okazały się nowe urządzenia. Do Polski trafiły bowiem włoskie automaty Urmet, działające na podstawie karty telefonicznej z charakterystycznym paskiem magnetycznym. Na pasku zapisywane były informacje o impulsach, a po zakończeniu rozmowy odpowiednia ich liczba była po prostu ściągana z karty. Początkowo jeden impuls był ściągany co trzy minuty rozmowy. Karta ze stoma impulsami kosztowała zaś sześćdziesiąt tysięcy ówczesnych złotych. Trudno jest przeliczyć tę kwotę na dzisiejsze, ale można założyć, że kosztowała kilkadziesiąt złotych i w tej cenie umożliwiała rozmowy przez trzysta minut. Co ciekawe decyzja o wyborze kart i budek Urmet zapadła po wizycie papieża Jana Pawła II w 1991 roku. To właśnie w tamtej chwili w Częstochowie odbywały się publiczne testy tych urządzeń. Rok później to właśnie z włoską firmą Urmet podpisano umowę na dostarczenie automatów. Z takiego rozwiązania zdawali się szczęśliwi w zasadzie wszyscy. Pracownicy telekomunikacji polskiej nie musieli przestawiać ręcznie automatów w przypadku zmian cen za połączenia, bo wystarczyło jedynie podnieść ceny kart. Natomiast sami użytkownicy mieli pod ręką lekkie i proste w użyciu narzędzie do prowadzenia rozmów. Choć przyznać trzeba, że na tamte czasy można było mówić o dość drogich kosztach rozmów. Nie ostraszało to jednak potencjalnych rozmówców. O ile wcześniej automatów zwyczajnie brakowało, więc nierzadko trzeba było stać kilkanaście lub dziesiątki minut w kolejce, tak w końcu automaty stały się powszechniejsze, bo i ich stawianie bardziej się opłacało. W końcu nikt nie okradał ich zawartości. Oczywiście i taka zmiana nie przeszkodziła kombinatorom w zawłaszczeniu czyjegoś majątku. Popularnym sposobem na kradzieże kart było blokowanie wejścia czymś cienkim, na przykład kartką papieru. Chcąc zadzwonić, użytkownik nierzadko instynktownie dociskał ją do środka, blokując ją w slocie, przez co nie mógł jej później bezproblemowo odzyskać. Tymczasem złodziej czyhał, aż jej właściciel odejdzie, by na przykład spinką wygrzebać ją ze slotu, a później odsprzedać. W późniejszych latach dziewięćdziesiątych sposób ten był jednak już znany i ci, którzy dzwonili częściej, zwykle wiedzieli jak automaty wcześniej sprawdzić. Co ciekawe, w 1998 roku wprowadzono nawet do kodeksu karnego kradzież impulsów telefonicznych. Ze względu na zastosowaną technologię, ci bardziej cwani byli bowiem w stanie nabić na nią impulsy ręcznie, z czym telekomunikacja polska walczyła, wprowadzając w swoim czasie system billingów, tropiąc później właścicieli takich kart. Przyznacie jednak, że oszuści wykazywali się nie lada kreatywnością. Po 1998 roku karty magnetyczne były już powoli wycofywane na rzecz kart chipowych. Co prawda, sporo czasu zajęło zanim technologia zastąpiła tę starą i dobrze znaną, ale już wtedy wiadome było, że to tylko kwestia czasu. Trzeba też pamiętać, że dostępne aparaty telefoniczne trzeba było też przygotować na ich wykorzystanie. Z kolei w 1999 roku powstał jeszcze inny wynalazek. Karty prepaid, które nie posiadały ani czipu, ani paska magnetycznego, ani też impulsów, miały w sobie określoną wartość pieniężną i dzwoniąc z nich centrala telekomunikacji polskiej łączyła nas z numerem, powierając odpowiednią kwotę zgodnie z obowiązującymi stawkami. Minusem tych kart była określona data przydatności, najczęściej około 6 miesięcy. Przełom milenium to już coraz szerzej dostępne telefony stacjonarne w domach i mieszkaniach. Jednak jeszcze w 2000 roku na terenie całego kraju stało około 100 tysięcy budek. Od tamtej pory jednak regularnie je likwidowano. Po dziesięciu latach ostało się 45 tysięcy sztuk, a w 2016 roku Orange, które było właścicielem budek telefonicznych po TPSA, zdecydowało się zlikwidować wszystkie posiadane automaty. Obecnie ten relikt możecie jeszcze spotkać w niektórych wsiach i miastach, ale istnieje spora szansa, że nie będą już działać. Karta telefoniczna to jedno z bardziej powszechnych reliktów przeszłości w Polsce. Ale jeżeli chcecie posłuchać o innych takich urządzeniach, sprzętach, reliktach przeszłości, dajcie znać w komentarzach. Napisy stworzone przez społeczność Amara.org

Menu

Jak działały karty telefoniczne z lat 90. i jakie sekrety skrywały (film, 6m)

Toggle timeline summary

Transcription